رنگ در دکوراسیون داخلی

رنگ در دکوراسیون داخلی در میان کلیه عناصری که طراحان داخلی برای تعریف فضا به کار می گیرند، سطوح ساده ترین و در عین حال وسوسه انگیزترین عنصر است. تأثیر طراحی اجزایی که فضای داخلی را کارآمد و خاص جلوه می دهند، در گرو طراحی خوب سطوح نهایی کار و تلفیق آنها با پروژه است. نظریه های متعددی در مورد تأثیر سطوح بر حالت های روانی، حال و هوا، آسایش و شیوه های کاربری فضا وجود دارد که طراحان راههای متفاوتی را برای دستیابی به این ایده ها برگزیده اند و نمودهایی چالشی و تفکر برانگیز از طراحی داخلی را خلق کرده اند. سطوح با واژگانی نظیر عمق، ضخامت نسبی، تناسب با عملکرد، تناسب با فضا و مقاومت فیزیکی معرفی می شود و طراح داخلی با آگاهی از این مفاهیم در می یابد که رنگ، مصالح، بافت و چگونه ایجاد می شود. انواع مختلف پوشش نقش نهایی سطوح چگونه به ایده های کار تبدیل میشود و تنوع سطوح چگونه بر یک فضا تأثیر می گذارد تا فضا بزرگ تر و غنی تر شده و آماده کار طراحی داخلی شود.

رنگ و قدرت خلاقانه آن در معماری مدرن

رنگ از چالش ترین و بحث برانگیزترین نمودهای طراحی داخلی بوده و هست؛چنان که نقاش و نظریه پرداز ژوزف البرز (Josef Albers) اشاره می کند: «رنگ ها خود را در یک جریان پیوسته و مرتبط باهم جواری ها و موقعیت های متغیر ارائه می کنند». به کارگیری رنگ و ترکیبات رنگی، مدتهاست که حوزه گسترده ای از مطالعات رنگ در دکوراسیون داخلی را در برابر دانشمندان، هنرمندان و طراحان گشوده است. رنگ علاوه بر کاربرد فیزیکی، ممکن است موضوعی کاملا ذهنی باشد چنان که هر فرد به رنگ هایی رنگ در دکوراسیون داخلی علاقه دارد که زمان یا مکانی را برای او یادآوری می کند یا برخی ویژگیهای خاص احساسی را تداعی می نماید. با وجود آنکه تبدیل جایگاه رنگ در طراحی داخلی به تعدادی قوانین و ایده های ساده دشوار است اما ادراک پیچیدگی کاربرد آن در یک فضا، اساس یک طرح داخلی موفق است. بنابراین، طراحان داخلی باید ویژگی های رنگ و چگونگی عملکرد آن را به عنوان عامل تمرکز و سازماندهی در فضا بیاموزند.

ترکیب افزایشی و کاهشی رنگ اندیشیدن در مورد رنگ در ارتباط با نور و تأثیر آن، موضوع را به سوی چگونگی ترکیب رنگ ها در سیستم افزایشی یا کاهشی هدایت می کند. نور ساطع شده برای ایجاد رنگ، افزایشی (additive) خوانده می شود که از ترکیب رنگ های اصلی قرمز سبز-آبی، دیگر رنگها تولید می شود و ترکیب همزمان سه رنگ منجر رنگ در دکوراسیون داخلی به ایجاد رنگ سفید می گردد. رنگ در دکوراسیون داخلی این سیستم در انواع نمایشگرها، از رایانه گرفته تا تلویزیون و دستگاههای نمایشگر تخت کاربرد دارد. سیستم دیگر که ترکیب کاهشی رنگ (subtractive) نام دارد، به دو شکل فیروزه ای-سرخ-آبی و قرمز-زرد-آبی بوده که رنگ های پایه بر روی یک سطح مات مانند کاغذ به یکدیگر افزوده می شوند و ترکیب آنها، شیوه جذب و انعکاس رنگها را تغییر می دهد. اولی CMY مدلی مناسب در صنعت چاپ و دیگری RYB مدلی مناسب در  دو زمینه آثار هنری و تئوری رنگها فراهم می آورد.

واژه شناسی رنگ

 صحبت در مورد یک رنگ خاص با به کارگیری سیستم نام گذاری بسیار دشوار است اما در این زمینه، ایجاد واژگانی که به صورت عینی به ارزیابی شیوه کاربرد یک رنگ یا دسته ای رنگ در دکوراسیون داخلی  از رنگها بپردازد، حائز اهمیت است. هنگام بحث در باب تأثیر رنگ، اصطلاحات زیر به عنوان اساس یک واژگان عمومی به کار می رود.

فضای رنگ (color space): خروجی نهایی از یک رنگ که معمولا RGB برای رنگهای انعکاسی و CMY برای رنگهای جذبی به کار می رود.

دمای رنگ (color temperature): دمای یک منبع نور به کلوین (kelvins) اندازه گیری میشود که دماهای پایین تر (با افزودن پرتو زرد)، گرمتر و دماهای بالاتر (با افزودن پرتو آبی)، سردتر فرض می شوند. فام رنگ (hue): رده بندی تدریجی رنگ در طیف مرئی

دمای رنگ پنتون (pantone): یک سامانه مدیریت رنگ که برای تشخیص رنگها در چاپ کاغذ، پارچه و یا نقاشی به کار می رود.

فام رنگ رنگ های اصلی (primary colors): گروهی از رنگها که هنگام ترکیب، دیگر رنگها را تولید می کنند در حالی که خود از ترکیب دیگر رنگها ساخته نمی شوند.

رنگ های فرعی (secondry colors): رنگ هایی که از 0100 ترکیب به نسبت مساوی از دورنگ اصلی حاصل میشود.

خلوص رنگ (saturation): قدرت رنگ که بر مبنای درجه و به اندازه خروج از سفیدی نشان داده میشود. |

طرح های رنگ (schemes): شیوه سازمان دهی رنگ در ترکیب های هماهنگ.

سایه ها (shades): حاصل افزودن سیاه به رنگ موجود.

روشنیها (tints): حاصل افزودن سفید به رنگ موجود.

روشنیها تون ها (tones): حاصل ترکیب رنگ با مکمل آن که نتیجه ترکیب به نسبت برابر، خاکستری باشد.

رنگهای هم خانواده

دمای رنگ

رنگ ذاتا دارای دمایی است که گرم (قرمزها، نارنجیها و زردها) یا سرد (آبیها و سبزها) توصیف می شود. رنگ های خنثی (سفیدها و خاکستریها) نیز دارای محدوده ای از دما هستند، چنان که سفیدها هم در تون رنگی به سوی دمای سرد یا گرم می روند و گاه این تغییر دما افزایش یافته و با یک طرح رنگ برابری می کند. خاکستری ها نیز دارای دمای رنگ هستند و در سیستم رنگی پنتون (Pantone color system)، خاکستری های سرد به سوی آبی و خاکستریهای گرم به سوی قهوهای گرایش دارند.

رنگ و جنس مصالح

 در طراحی داخلی، نقش رنگ در همراهی با جنس مصالح، پیچیده تر می شود. مصالح دارای ویژگیهای جذب، انعکاس و درخشش هستند که چنین کیفیاتی در سیستمهای انتزاعی رنگ لحاظ نمیشود. جنس مصالح ممکن است دارای لایه هایی از رنگ باشد که اغلب تنوع رنگی را در یک نمونه مصالح به وجود می آورد. همچنین استفاده مناسب از مصالح در یک فضای سه بعدی بر چگونگی ادراک رنگ هم مؤثر است. از طریق تعامل پیچیده رنگ و جنس مصالح است که یک طراح داخلی فضایی از صمیمیت یا جسارت، شادابی یا سکوت را خلق می کند و یا بر دیگر حواس فرد مانند بینایی و شنوایی تأثیر می گذارد. علاوه بر این، رنگ در طراحی داخلی به دو بخش مجزا تقسیم می شود: رنگ به عنوان یک سطح در فضا یا رنگ به عنوان جزئی جدایی ناپذیر از مصالح. رنگ آمیزی جداره ها، لاک الکل، پوشش های خاص المینیت ها و دیگر کاربردهای رنگ برای سطوح نهایی یک جسم، راهکارهایی مؤثر و متفاوت در استفاده از رنگ است. البته مواردی وجود دارد که باید از به کار بردن رنگ خودداری نمود چنان که س ر آدلف لوس (Adolf Loos) در همین باب است: «بتن را خاکستری و چوب را قهوه ای نکنید رنگهای ذاتی خود سطوح عمیق تری دارند که منجر به بروز ارتباط دقیق تر و پیچیده تر میان – جنس مصالح خواهد بود.